Poniżej prezentujemy tekst Erica Baldwina, architekta i publicysty, który pełni obecnie funkcję dyrektora ds. komunikacji na Wydziale Architektury Woodbury University. Artykuł ukazał się na jego blogu w serwisie Architectizer.
Tożsamość narodu ściśle związana jest ze środowiskiem fizycznym, które je otacza. Przemiany polityczne, zmieniające się warunki ekonomiczne i ruchy społeczne kształtują nasze wspólne wartości i stają się ich odbiciem. Mało jest miejsc, gdzie przemiany w środowisku architektonicznym tak dobrze obrazują radykalną transformację kulturową, jak w Polsce. Dotknięta złożoną i burzliwą historią polska architektura wzrosła na gruzach wojny przesuwającej granice państwowe i przeszła długą drogę do niepodległości. Obok dawnych tradycji szybko pojawiły się nowe prądy i projekty, a kraj rozwija się wraz ze swoją architekturą.
Po wiekach zmian terytorialnych, okresie międzywojennym oraz czasie reżimu komunistycznego, Polska dokonała aktywnej transformacji gospodarczej. Ma to poważne konsekwencje dla branży budowlanej, stymulowanej przez fundusze europejskie. Nowe projekty użyteczności publicznej są tworzone w niespotykanym dotąd tempie, wspierane subwencjami. Trwa budowlany boom. Nigdy dotąd kraj ten nie stworzył tak wielu projektów kulturalnych w tak krótkim czasie: od hal koncertowych i muzeów, aż po campusy wyższych uczelni.
Zaprezentowana kolekcja ma przybliżyć polskie projekty kulturalne i pokazać jakimi sposobami przekształcają tożsamość kraju. Budowane obok historycznych struktur i dawnych symboli władzy, nowe budynki równoważą zastałą tkankę miast, a jednocześnie rozwijają współczesny język architektury. Monumentalne i starannie opracowane projekty pokazują jak Polska buduje nową tożsamość na przyszłość.
Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach
Centrum położone w pobliżu Spodka zostało zbudowane tak, aby kształtować przestrzeń publiczną miasta. Wyraziste w formie, zostało zręcznie zintegrowane z tutejszą zabudową: łączy najstarszą część miasta z kluczowymi miejscami współczesnych Katowic. Łącza zostały zaprojektowane jako publiczne korytarze i trasy nad dachem budynku.
(Fot: Bieniecki Piotr)
Muzeum Historii Żydów Polskich
Nowy projekt muzealny to wielofunkcyjne centrum żydowskiego dziedzictwa, kultury oraz edukacji. Zainspirowany starotestamentowymi podaniami projekt nawiązuje do uniwersalnych zjawisk natury. Sam budynek stoi w sąsiedztwie Pomnika Bohaterów Getta, który stał się jednym z kluczowych elementów całego założenia.
(Fot: Mariusz Ciszewski via MSZ)
Centrum Kongresowe ICE Kraków
Centrum, stworzone jako brama do Krakowa i jego nowoczesnych projektów, jest dedykowane imprezom kulturalnym. Składający się z trzech hal budynek pomieści wydarzenia muzyczne, teatralne i baletowe. System ruchomych przegród zaprojektowano tak, aby umożliwić rekonfigurację przestrzeni konferencyjnej, ale także pomieszczeń pomocniczych i komercyjnych.
(Fot: Jacek Dyląg)
CRICOTEKA – Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora
Scena sztuki i wydarzeń artystycznych Cricoteka ma angażować mieszkańców dzięki swojej konstrukcji, gdzie przenika się to, co w środku i na zewnątrz. Odrzucając formalne konwencje, projekt wykorzystuje Wisłę i jej nabrzeże jako bazę do kreatywnego zagospodarowania.
(Fot: Mariusz Ciszewski via MSZ)
Małopolski Ogród Sztuki
Małopolski Ogród Sztuki został zaprojektowany jako siedziba dwóch instytucji: Teatru im. Juliusza Słowackiego oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej. Nadając nową tożsamość krakowskiej scenie artystycznej, projekt wprowadza nowy porządek przestrzenny w starej części miasta.
(Fot: Artur Salisz)
Brama Poznania ICHOT
Usytuowany w historycznej części Poznania, gdzie narodziła się polska państwowość i chrześcijaństwo, projekt miał na celu połączenie starego z nowym. Kontrastuje z otoczeniem prostą, niezdobioną formą – budynek został zrobiony z betonu, szkła i ciętej stali. Ma być pentapryzmatem (pięciobocznym pryzmatem używanym m.in. w aparatach lustrzankowych – red.) służącym do oglądania historii tego miejsca.
(Fot: Kapsuglan)
Muzeum Śląskie
Kontekstem powstania Muzeum Śląskiego są elementy przemysłu ciężkiego oraz wydobywczego, które tworzą tożsamość kulturową Katowic. Projekt ten znalazł się w samym centrum jednego z najszybciej rozwijających się regionów Europy, wydobywając takie aspekty, jak rewitalizacja terenów poprzemysłowych i zrównoważony wzrost. Przywołując dawną funkcjonalność tego miejsca, muzeum w znacznej części znajduje się po ziemią.
(Fot: MacQtosh)
Dworzec Główny we Wrocławiu (Rewitalizacja i rozbudowa)
Ten projekt rewitalizacyjny obejmował rozbudowę zaplecza kolejowego, remont zabytkowego dworca oraz stworzenie nowego placu publicznego. Różne elementy tego miejsca łączą się otwartą przestrzenią vis-a-vis stacji, podczas gdy wnętrze zostało odtworzone pod okiem konserwatora zabytków.
(Fot: Jednozgloskowiec)
Biblioteka Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku
Biblioteka stoi na skrzyżowaniu ulic Białegostoku w sąsiedztwie Lasu Zwierzynieckiego. Miedź i cegły z szarego betonu zostały połączone tak, aby wyróżniać poszczególne fasady budynku, a w środku układ wnętrz można zmieniać dzięki ruchomym, dźwiękoszczelnym ścianom.
(Fot: Henryk Borawski)
Filharmonia Szczecińska
Szczecińska Sala Filharmonii to elegancka budowla wyłaniająca się z miejskiego kontekstu, na który składają się ciężkie budynki klasycystyczne, domy jednorodzinne i monumentalne kościoły utrzymane w stylu neogotyckich. Zachowuje proporcje pomiędzy ciężarem i strzelistości, projekt został niejako uwięziony w szkle, jak rzeźba odcinająca się od otoczenia.
(Fot: MOs810)
/Fot gł.: Wojciech Kryński//
bełkot w czystej formie