Zmniejszenie energochłonności pojazdów, domów i fabryk to jeden z kluczowych sposobów na zmniejszenie zużycia energii, a co za tym idzie emisji CO2. Pod względem technologicznym postępy są imponujące, często niweczą je jednak same wybory konsumenckie.
Dobrym przykładem są samochody. Silniki spalają coraz mniej, jednak same pojazdy stają się coraz większe. W Indiach udział SUV-ów w całkowitej sprzedaży aut podwoił się w ciągu pięciu lat, z 24 proc. do 47 proc. W 2022 roku ponad połowa wszystkich sprzedaży nowych samochodów elektrycznych na całym świecie stanowiły SUV-y. Samochody są również częściej używane – np. w Stanach Zjednoczonych wzrost liczby pasażerów na kilometr z nawiązką zrównoważył wszelkie zyski wydajności pojazdów. Jazda większą ilością większych samochodów powoduje presję na wzrost zapotrzebowania na energię. Dzieje się tak zarówno w gospodarkach rozwiniętych, jak i na rynkach wschodzących i rozwijających się (EMDE).
Kolejny ważny obszar to budynki, chociaż zużycie energii na metr kwadratowy w wielu krajach stale spada, średnia wielkość domu wzrosła. Przykładem jest m.in. Brazylia i Stany Zjednoczone, gdzie w rezultacie energochłonność budynków pozostała stosunkowo stała, podczas gdy zapotrzebowanie na energię mieszkaniową stale rosło w latach 2010-2019. Z drugiej strony w Wielkiej Brytanii wzrost wydajności w sektorze mieszkaniowym był znacznie większy niż efekty strukturalne i aktywności, powodując spadek popytu na energię mieszkaniową w tej samej dekadzie.
Jak przekonują eksperci IEA w sytuacji gdy wybory i działania konsumentów są trudne do przewidzenia analiza behawioralne przy projektowaniu polityki, może pomóc zidentyfikować i uniknąć lub zminimalizować potencjalne pułapki. Rządy muszą być świadome takich kwestii, jak tak zwany „efekt licencjonowania moralnego”, który pociąga za sobą równoważenie przez gospodarstwa domowe zachowań energooszczędnych w jednej dziedzinie życia ze wzrostem konsumpcji w innym. Na przykład zakup pojazdu elektrycznego może uzasadniać częstszą jazdę, zwłaszcza gdy koszty są niskie. W Japonii, gdzie polityka rządu stymuluje nabywanie mniejszych samochodów, zmiany strukturalne pozytywnie przyczyniły się do zmniejszenia zapotrzebowania na energię i można zaobserwować spadek zużycia w sektorze transportu pomimo pewnego wzrostu przebytych odległości.
Spostrzeżenia behawioralne mogą być przydatne w zachęcaniu ludzi do zmiany środka transportu. Istotne jest wykorzystanie architektury wyboru, narzędzia używanego do zachęcania ludzi do dokonywania różnych wyborów – np. aby zachęcić do jazdy na rowerze, samorządy lokalne w Holandii nie tylko zachęcały obywateli do częstszego korzystania z rowerów, ale wprowadziły wygodne garaże i dedykowane pasy ruchu, aby uczynić opcję jazdy na rowerze bardziej atrakcyjną i zmienić zachowanie w ten sposób. Norwegia ma cel zerowego wzrostu, który osiągnął zmniejszenie liczby podróży prywatnymi samochodami poprzez planowanie przestrzenne sprzyjające jeździe na rowerze i chodzeniu.
Jeszcze nie dodano komentarza!