W czerwcu ubiegłego roku Hiszpania wprowadziła jeden z najbardziej ambitnych na świecie programów dochodu podstawowego. Chodziło o zapewnienie wsparcia i minimalnego dochodu najbiedniejszym mieszkańcom Hiszpanii, poprzez wypłatę do 1015 euro miesięcznie, które objęło 850 tys. rodzin całym kraju. Kryterium otrzymania stałego dofinansowania był sytuacja finansowa każdej z osób, a jego beneficjentami stali się najbiedniejsi Hiszpanie. Ale Katalonia, najbogatszy region kraju chce pójść dalej i od przyszłego roku wdroży program, w którym każdy mieszkaniec Katalonii niezależnie od swojej sytuacji finansowej będzie mógł otrzymać tego rodzaju świadczenie.
“Pandemia okazała się dobrym katalizatorem dla rozszerzenia idei dochodu podstawowego” – stwierdził Sergi Raventós, który odpowiada za ten projekt w Generalitat de Catalunya. Chociaż kwota świadczenia nie została potwierdzona, prawdopodobnie będzie to około 900 euro dla jednej osoby przez dwa lata. Jak podkreśla Raventós ma być to pokazanie kierunkowej polityki katalońskiego rządu, a nie jednorazowe przedsięwzięcie milionera-filantropa.
Guy Standing, wieloletni adwokat ds. dochodu podstawowego, profesor ekonomii na University of London tłumaczy, że projekt jest wzorowany na rozwiązaniu, które na mniejszą skalę zostało wcześniej wprowadzone w kanadyjskim Ontario, gdzie sposób przyznania finansowania był losowy. Dzięki temu, po dwuletnim pilotażu realizowanym m.in. na terenie Barcelony, będzie łatwiej określić efekty takiego programu, widząc jak transfery pieniężne wpływają na życiową sytuację jego beneficjentów, ich rodzin oraz całych społeczności.
To rozwiązanie wbrew pozorom ma sporo zalet. Po pierwsze przy płatnościach dystrybuowanych losowo, gdzie celem nie jest określona grupa, odpada masa biurokratycznych pułapek, związanych z tworzeniem procedur, przestrzeganiem ich i dopasowywaniem się do nich przez osoby ubiegające się o tego rodzaju świadczenia oraz procesem przyznawania świadczenia i kontrolowania tego przez urzędników.
Po drugie kryterium dochodowe może być zachętą do tego, by osoby zainteresowane takim świadczeniem porzucały pracę albo przenosiły się do szarej strefy (w efekcie czego mniej zarabiały), co jest całkowicie sprzeczne z ideą dochodu podstawowego. A przecież jedną z idei stojących za tą formą dofinansowania jest to, by dla części osób mógł być inspiracją do bycia bardziej przedsiębiorczym i do podejmowania większego ryzyka biznesowego (gdy nie ma się na przykład przymusu pracy na etacie, którą się wykonuje z przymusu ekonomicznego), a nie do uważania czy przypadkiem nie zarabia się zbyt wiele, by ten dochód stracić
O tym się żądło mówi, ale wydaje mi się, że dla poprawnego funkcjonowania BDP potrzeba jest regulacja cen dóbr, przynajmniej tych podstawowych, bo w przeciwnym razie może się to stać zwyczajnie katalizatorem podwyżek cen czy też inflacji